
માનસ દર્શન: શ્રાવણે પંચમુખી શિવ - ભગવાન શિવના પંચમુખી સ્વરૂપનું વર્ણન, વિચાર, વિવેક, વિલાસ, વિરાગ અને વિશ્વાસનું મહત્વ દર્શાવે છે.
Published on: 03rd August, 2025
આવો, ભગવાન શિવના ધવલ શિખરનું ભાવજગતમાં દર્શન કરીએ. ભગવાન મહાદેવ સહજ આસનમાં બિરાજિત છે, જ્યાં મા ભવાની સન્માન સાથે આસન ગ્રહણ કરે છે. ગોસ્વામીજીએ ‘બાલકાંડ’માં એ છબિનું વર્ણન કર્યું છે. વેદવિદિત વટવૃક્ષ નીચે શિવ પોતાના હાથે આસન બિછાવીને બેઠા છે. ‘માનસ’ની સહજતા શીખવા જેવી છે, કેમ કે સહજતા માણસને ઈશ્વરની નજીક લાવે છે. શિવજી નિર્દંભ અને સ્વાભાવિક બેઠા છે, જેમનાં ચરણારવિંદ તાજા ખીલેલા કમળ સમાન છે. શિવજીએ જટાનો મુગટ બનાવ્યો છે, અને એમણે પોતાની જટાની જંજાળમાંથી ભક્તિની ગંગાને પ્રગટ કરી છે. શંકરનું એક મુખ વિચાર છે, બીજું મુખ વિવેક છે, ત્રીજું મુખ વિલાસ છે, ચોથું મુખ વિરાગ છે, અને પાંચમું મુખ વિશ્વાસ છે.
માનસ દર્શન: શ્રાવણે પંચમુખી શિવ - ભગવાન શિવના પંચમુખી સ્વરૂપનું વર્ણન, વિચાર, વિવેક, વિલાસ, વિરાગ અને વિશ્વાસનું મહત્વ દર્શાવે છે.

આવો, ભગવાન શિવના ધવલ શિખરનું ભાવજગતમાં દર્શન કરીએ. ભગવાન મહાદેવ સહજ આસનમાં બિરાજિત છે, જ્યાં મા ભવાની સન્માન સાથે આસન ગ્રહણ કરે છે. ગોસ્વામીજીએ ‘બાલકાંડ’માં એ છબિનું વર્ણન કર્યું છે. વેદવિદિત વટવૃક્ષ નીચે શિવ પોતાના હાથે આસન બિછાવીને બેઠા છે. ‘માનસ’ની સહજતા શીખવા જેવી છે, કેમ કે સહજતા માણસને ઈશ્વરની નજીક લાવે છે. શિવજી નિર્દંભ અને સ્વાભાવિક બેઠા છે, જેમનાં ચરણારવિંદ તાજા ખીલેલા કમળ સમાન છે. શિવજીએ જટાનો મુગટ બનાવ્યો છે, અને એમણે પોતાની જટાની જંજાળમાંથી ભક્તિની ગંગાને પ્રગટ કરી છે. શંકરનું એક મુખ વિચાર છે, બીજું મુખ વિવેક છે, ત્રીજું મુખ વિલાસ છે, ચોથું મુખ વિરાગ છે, અને પાંચમું મુખ વિશ્વાસ છે.
Published on: August 03, 2025