બનાસકાંઠા જિલ્લામાં વરસાદથી ખેડૂતોને મોટું નુકસાન થયું છે. ઉનાળામાં કરેલ બાજરી અને મગફળીનું વાવેતર લેવાના સમયે વરસાદ પડતા પાક બગડી ગયો છે. મગફળીનો તૈયાર પાક નુકસાનીમાં ગયો છે. ઘાસ પણ બગડતા પશુઓને નિભાવવા મુશ્કેલ બન્યા છે. ખેડૂતોએ મોંઘા બિયારણો લાવી મગફળીનું વાવેતર કર્યું હતું, પરંતુ વરસાદથી તે પાક પણ બગડી ગયો. ખેડૂતો માગ કરી રહ્યા છે કે સરકાર દ્વારા જે ખેડૂતોને નુકસાન થયું છે તેમને વળતર ચૂકવવામાં આવે. નહિંતર, આ અણધારી કુદરતી આફતને કારણે તેમને ભારે આર્થિક નુકસાન થશે.

અરવલ્લી જિલ્લામાં શનિવાર સવાર થી મેઘરજ અને મોડાસા પંથકમાં ધોધમાર વરસાદ પડ્યો હતો, જેમાં બે કલાકમાં સાડા ત્રણ ઈંચથી વધુ વરસાદ નોંધાયો હતો. આ કારણે ઘણા વિસ્તારોમાં જળબંબાકાર જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. હવામાન વિભાગે રવિવારે માટે ઓરેન્જ એલર્ટ બહાર પાડ્યું છે. સ્થાનીક ખેડૂતો માટે વાવણીલાયક વરસાદ મળતા ખુશીનો માહોલ છે. રાજ્યમાં રવિવારે ગ્રામ પંચાયતની ચૂંટણી યોજાનાર છે, પરંતુ ભારે વરસાદની આગાહી ચુંટણી પર અસર કરી શકે છે. મુખ્ય શહેરોમાં પાણી ભરાઈ જવાથી નાગરિકોને હાલાકીનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.

આગામી તુવેર ઉત્પાદન માટે ખેડૂતોએ વાવણી પહેલા અને વાવણી સમયે લેવાના પગલાં માટે જિલ્લા ખેતીવાડી અધિકારીએ માર્ગદર્શિકા બહાર પાડી છે. તેમાં રોગમુક્ત બીજ અને યોગ્ય ખેતર પસંદ કરવું, પાણી ભરાતા વિસ્તારોમાં વાવેતર ન કરવું જરૂરી છે. વંધ્યત્વ રોગ રોકવા માટે આગળના વર્ષના છોડ દૂર કરવા અને બડધાં પાક ન લેવાની સલાહ છે. છાણિયું ખાતર ૨ ટન/હેક્ટર અને દિવેલા-જુયાર સાથે પાક ફેરબદલી કરો. જૈવિક તેમજ જરૂરી દવાનો જતનપૂર્વક ઉપયોગ કરવો, વાવેતરમાં રોગપ્રતિકારક જાતો અને સીમિત અંતર રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. વધુ માહિતી માટે ગામસેવક, ખેતી અધિકારીને સંપર્ક કરવો.

બીજ માવજત એ પાકનું રોગથી સુરક્ષા કવચ છે, જે રોગકારકોને બીજમાં પ્રવેશ કરતા અટકાવે છે. રાસાયણિક સ્પ્રે, પ્રાકૃતિક પદ્ધતિઓ, ગરમ હવા અને જૈવિક નિયંત્રકો જેવા વિવિધ ઉપાયો દ્વારા બીજની સુરક્ષા થઈ શકે છે. બીજની સપાટી ઉપર અને અંદર રહેલી જીવાતો અને રોગકારકોને દૂર કરવા માવજત જરૂરી છે, નહીંતર ઉગવાની ક્ષમતા ઘટે છે. માવજતની રીતોમાં સીડ ડ્રેસર, સ્લરી ટ્રીટમેન્ટ, સીડ ડીપ અને બોક્ષ ટ્રીટમેન્ટ શામેલ છે. જૈવિક નિયંત્રકો પાકને જરૂરી પોષક તત્વ પૂરા કરતા હોવાને કારણે પાક ઉત્પાદન વધારી શકાય છે.

આ માહિતી બોટાદ જિલ્લા માહિતી કચેરી દ્વારા પ્રાકૃતિક કૃષિ અંતર્ગત બટેટાની ખેતી વિશે છે. બટેટા 'શાકભાજીનો રાજા' છે અને તેમાં પ્રોટીન અને વિટામિન સી ભરપૂર હોય છે. કુફરી પુંખરાજ જેવી જાતોનું વાવેતર ઓક્ટોબરની શરૂઆતમાં કરવું જોઈએ, જ્યારે કુફરી પુષ્કર જેવી જાતોનું વાવેતર આખો ઓક્ટોબર મહિનામાં કરી શકાય છે. જમીન સૂકી હોવી જોઈએ અને ઘનજીવામૃત ઉમેરવું જોઈએ. બીજ મધ્યમ કદના અને જૂના ન હોવા જોઈએ. બીજને બીજામૃતથી માવજત આપવી જોઈએ. બેડ બનાવીને 2 ફૂટના અંતરે બીજ વાવવા. પ્રથમ પિયત જીવામૃત સાથે આપવું. રોગ નિયંત્રણ માટે ખાટી છાશનો છંટકાવ કરવો. આચ્છાદન દ્વારા નિંદામણ નિયંત્રણ કરવું. કોલ્ડ સ્ટોરેજમાં 6 થી 8 ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાન અને 90 થી 95 ટકા ભેજ જાળવવો.

ખેડૂત રામકિશોરે 3 વીઘા જમીનમાં પપૈયાની વિશિષ્ટ જાત વાવી છે, જે 8-9 મહિનામાં ફળ આપે છે અને 25-30 ક્વિન્ટલ ઉપજ થાય છે. પપૈયાના બજારમાં સારા ભાવ મળે છે. રામકિશોર કહે છે કે પપૈયાની વાવણી જૂન-જુલાઈમાં થાય છે. જો યોગ્ય દેખભાળ અને અનુકૂળ હવામાન મળે, તો છોડમાં જલદી જ ફૂલ અને ફળ આવવા લાગે છે. સૌથી વિશિષ્ટ વાત એ છે કે આ પાક એક વખત નહીં, પણ 5 થી 6 વખત તુડાઈ આપે છે. એટલે કે, એક વખત વાવી અને વારંવાર કમાણી કરી શકાય છે.

માઉ જિલ્લાના અમિત પાંડે અનોખી ખેતી પદ્ધતિથી 3-5 કિલોના તરબૂચ ઉગાવી લાખો કમાઈ રહ્યા છે. ડ્રિપ અને મલ્ચિંગ પદ્ધતિ અપનાવીને તેમણે દોઢ વીઘામાં તરબૂચ ઉગાડી ચાર ગણો નફો મેળવ્યો છે. જો તમે ખેતી કરી રહ્યા છો, તો એ બાબતનું ધ્યાન રાખો કે કયા સમયે કઈ વસ્તુની જરૂર છે. તે સમયસર પૂરી કરો, તો તમારો પાક ખૂબ જ સારો થશે અને તમે સારો નફો કમાવી શકશો.

ભારતીય કૃષિ અનુસંધાન પરિષદની ઘટક સંસ્થા, ભારતીય મગફ્ળી અનુસંધાન સંસ્થા, જૂનાગઢના નિર્દેશક ડૉ.એસ.કે. બેરાનીએ કૃષિ સંશોધન કેન્દ્ર જબુગામ તથા બોડેલી અને પાવી જેતપુરના મગફ્ળી વાવેતર ક્ષેત્રોમાં મુલાકાત કરી હતી. આ કાર્યક્રમમાં ડૉ. બેરાનીએ મગફ્ળીનું વાવેતર ઘટવાનું મુખ્ય કારણ સમજી આગળની કામગીરી માટે માર્ગદર્શક સૂચનો આપ્યા હતા. ડૉ.બેરાનીએ જબુગામ ખાતે આવેલ આણંદ કૃષિ યુનિ.ના કૃષિ સંશોધન કેન્દ્રની કામની સમીક્ષા કરીને અહીં ચાલતા સંશોધન કાર્યો અને બીજ ઉત્પાદન કાર્યક્રમોની પ્રશંસા કરી હતી. ત્યારબાદ બોડેલી ખાતેની એ.પી.એમ.સી. ખાતે પહોંચી તંત્ર, વેપારીઓ તથા ખેડૂતો સાથે મગફ્ળી વાવેતરમાં આવેલ ઘટાડાના મુદ્દે પાવી જેતપુર તાલુકાના સુસ્કાલ ગામે ખેડૂત વિનોદ રાઠવાના ઘરે મગફ્ળી વિશે ગોષ્ઠી કરી હતી.